گیاهشناسی

ﮔﺎوزﺑﺎن ایرانی Echium amoenum از خانواده Boraginaceae  ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ دو یا چند ساله ﮐـﻪ ارﺗﻔـﺎع آن 20 ﺗـﺎ 80 ﺳـﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ و ساقه گل‌دهنده 60 تا 80 سانتی‌متر است. این گیاه دارای کرک های نسبتا نرم است که بر روی برگها به حالت خوابیده و در سایر قسمت ها به صورت افراشته و مخلوط با کرک های کوتاه  و متراکم است.

ﺳﺎﻗﻪ گیاه تا حدودی ساده و خمیده به سمت بالا است. برگ های قاعده به طول حدود 20 سانتی‌متر و عرض 5 سانتی‌متر به صورت سر نیزه‌ای و در قسمت دمبرگ باریک شده و نوک تیز اند. ﮔﻞ آذﯾﻦ با گل های ﻗﯿﻔﯽ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ارﻏﻮاﻧﯽ به طول 20 تا 40 میلی‌متر میله های پرچم نامساوی، در هر سنبله تعداد زیادی گل وجود دارد که به تدریج از پایین به بالا باز میشوند و این گلها از نظر دارویی مهم هستند. ﻓﺼﻞ ﮔﻞ دﻫﯽ ﮔﯿﺎه از آﻏﺎز اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ اواﺧﺮ ﻣﺮداد در مناطق مختلف می‌باشد. میوه فندقه، ایستاده با سطح ناهوار و غده دار که در هرجام گل 2 تا 4 عدد می باشد که پس از خشک شدن به رنگ آبی یا بنفش در می‌آیند. ﻣﯿﻮه آن ﻧﻮك ﺗﯿﺰ و ﻓﻨﺪﻗﯽ و ﺳﻄﺢ آن داراي ﺑﺮﺟﺴـﺘﮕﯽ ﻫـﺎي  ﮐﻮﭼﮏ و ﺗﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ریشه اصلی گیاه طویل و چوبی است که در گیاه چند ساله به قطر بیش از 10 سانتی متر میرسد.

ﮔـﻞ، ﺑـﺮگ و ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﺪار آن ﺑﻪ ﻣﺼﺮف داروﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ.

 

 

ترکیبات دارویی

اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺣﺎوي ﻣﻮﺳﯿﻼژ، مواد ﻗﻨﺪي، ﺗﺎﻧﻦ و ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﻨﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯽ آﻟﮑﺎﻟﻮﺋﯿـﺪ ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ.

گل گاوزبان دارای مقدار زیادی آلکالوئید‌ پیرولیزیدین اﺳﺖ که مصرف طولانی و زیاد آن باعث آسیب‌های کبدی می‌شود و ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺑﺎردار، دوران شیردهی و ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﻀﺮ اﺳﺖ همچنین باعث افزایش فشارخون می‌شود، لذا بیماران مبتلا به فشار خون بالا بایستی در مصرف آن احتیاط کنند و یا آن را همراه با لیمو عمانی مصرف شود.

 

 

 

میزان اسانس گلبرگ های خشک 0.05 درصد و ترکیبات اصلی اسانس شامل کادنین 24.25 درصد، ویردی فلورل 4.9 درصد، مورولن 4.52 درصد، لیدن 4.8 درصد و کالاکورن 3.04 درصد میباشد.

 

خواص دارویی

 گل ﮔﺎوزﺑﺎن طبع گرم و تر دارد.

ﮔﯿﺎه ﮔﺎوزﺑﺎن داراي اﺳﯿﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﻣﮕﺎ 6 ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﯿﻨﻮﻟﻨﯿﮏ اﺳﯿﺪ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﺑﺮاي روﻣﺎﺗﻮﺋﯿﺪ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ.

ﮔﺎوزﺑﺎن ﺣﻮاس ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. دم ﮐﺮده آن ﻧﺸـﺎط آور ﺑـﻮده و رﻧـﮓ رﺧﺴﺎر را ﺑﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. دم‌کرده این گیاه مدر، معرق، افزایش دهنده فشار خون و آرام بخش است، ﺳﯿﻨﻪ را ﻧﺮم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ و دردﮔﻠﻮ را ﺷﻔﺎ ﻣﯽ دﻫﺪ، دﻟﻬـﺮه  و وﺣﺸﺖ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد، ﻏﻢ و ﻏﺼﻪ را ﮐﻢ ﮐﺮده و ﺑﺮاي ﮐﺴـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺧـﻮد ﺣـﺮف ﻣﯽزﻧﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎرﺧﻮب اﺳﺖ. از ﺑﺮگ ﻫﺎي ﺗﺎزه آن ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺟﻮش ﻫﺎي ﭼﺮﮐـﯽ دﻫـﺎن و درﻣﺎن ﺑﺮﻓﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و نیز ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﮐﻠﯿﻪ و ﻣﺜﺎﻧﻪ را ﺧﺮد ﮐﺮده و از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد.

ﮔﻞ، ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ و ﺑﺮگ ﮔﯿﺎه ﮔﺎوزﺑﺎن داراي ﻣﻮاد ﻟﻌﺎﺑﯽ و ﯾﮏ ﻣﺎده ﺗﻠـﺦ اﺳـﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﺮق و ادرار را زﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

 

نیاز اکولوژیکی

شرایط آب و هوایی کوهستانی سردسیر و نیمه مرطوب که در طول بهار و تابستان دارای باران های متناوب هستند، برای کشت این گیاه مفید است. کشت این گیاه به صورت دیم در مناطقی با بارندگی بیش از 300 میلی متر و پراکنش خوب نیز میسر است. ﺧﺎك ﺑﺎ ﺑﺎﻓـﺖ ﻣﺘﻮﺳـﻂ (ﺑﺎﻓـﺖ ﻟـﻮﻣﯽ) ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻏﻨﯽ و ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ زﻫﮑﺸﯽ ﺧﻮب و داراي ﻣﻮاد آﻟﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ آن ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﺳـﺖ. 

این گیاه مقاوم به خشکی است و همچنین برای اصلاح خاکهای شور و قلیایی استفاده میشود. در خاکهایی با محدوده PH 4.5 تا 8 و متوسط PH 6.6 قادر به رشد است. نور کافی برای رشد و عملکرد گیاه حائز اهمیت است.

کاشت

ﺗﮑﺜﯿﺮ ﮔﺎو زﺑﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺬر اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷـﻮد که در ﻓﺼـﻮل ﺑﻬـﺎر و ﭘﺎﺋﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮐﺸﺖ ﮐﺮد. اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در زﻣﯿﻦ اﺻـﻠﯽ و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ از راه  ﺧﺰاﻧﻪ ﮔﯿﺮي و ﻧﺸﺎ ﮐﺎري ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺸﺖ اﺳﺖ. ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش، روش ﻧﺸﺎء ﮐﺎري اﺳـﺖ. نشاء ها را در مرحله 4 تا 6 برگی و گاهی تا 8 برگی به زمین اصلی انتقال داده و با فاصله هر ردیف 1 متر و 50 سانتیمتر روی ردیف آنها را کشت میکنند.

بذر لازم برای کشت این گیاه به میزان 10 تا 15 کیلوگرم در هکتار است.

ﺗﺎرﯾﺦ ﮐﺎﺷﺖ ﺑﺬر از اواﺧـﺮ اﺳـﻔﻨﺪ ﺗـﺎ  ﺧـﺮداد ﻣـﺎه  اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ داراي زﻣﺴﺘﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮد ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﺎﺷﺖ را ﻣﯽ ﺗـﻮان در ﭘﺎﯾﯿﺰ از اواﯾﻞ ﻣﻬﺮ ﺗﺎ اواﺧﺮ آﺑﺎن اﻧﺠﺎم داد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻـﻮرت ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪه در ﭘﺎﯾﯿﺰ، در اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﮔﻞ ﻣـﯽروﻧـﺪ.

ﮐﺸـﺖ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺳـﺮد اواﺳﻂ ﻣﻬﺮ ﺗﺎ اواﺳﻂ آﺑﺎن و در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻌﺘـﺪل در اواﺧـﺮ آﺑـﺎن ﮐﺸـﺖ ﻣـﯽ ﺷـﻮد . ﻋﻤـﻖ کاشت 3 تا 6 ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ردﯾﻒ 70 تا 100 ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ. 

 

ﮐﺸﺖ ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﻓﺼﻞ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﯾﺎ اواﯾﻞ ﺑﻬﺎر ﺑﺬر در ﺧﺰاﻧﻪ در ﻫـﻮاي آزاد ﮐﺸـﺖ  شده و پس از سبز شدن و در مرحله 6-8  ﺑﺮﮔﯽ ﺑﻪ ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﮐﺸـﺎورزان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻣﺰرﻋﻪ ﮔﯿﺎﻫﭽﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺬر در اﻃـﺮاف ﺑﻮﺗـﻪ   ﻫـﺎ ﺳـﺒﺰ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺖ آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ضمن این که با انجام این کار از ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﮔﯿﺎه در ﻃﻮل دوره روﯾﺶ در ﺳﺎل ﻫﺎي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷـﻮد و ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﻄﻠﻮب ﮔﯿﺎه در ﻣﺰرﻋﻪ ﺣﻔﻆ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.

ﭘﺮورش دهندگان پس از 5 تا 7 سال ﻣﺰارع ﮔﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن را ﺷﺨﻢ زده و ﺑﺬور رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه دوﺑﺎره ﺳﺒﺰ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘـﺮ  اﺳـﺖ  ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرت ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ و ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز از ﺗﻨﺎوب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﮔﯿﺎه دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﻣﺪت ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺳﺎل ﮐﺸﺖ ﺷﻮد.

 

 

داشت

ﮐﺸﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻢ ﻃﻮل دوره ﮔﻠﺪﻫﯽ ﮔﯿﺎه ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑـﺪ و از ﺳـﺎل ﺳـﻮم ﺑـﻪ ﺑﻌـﺪ ﻋﻤﻠﮑﺮد آن ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻧـﺰوﻻت ﺟـﻮي ﺑﺴـﺘﮕﯽ دارد.

ﻣﯿـﺰان دور آﺑﯿـﺎري 7 تا 14 روز یکبار  و به میزان 3000  ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌـﺐ در ﻫﮑﺘـﺎر ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑـﺮد را دارد. ﮐـﻪ ﻣﯿـﺰان ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار آﺑﯿﺎري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺸﺖ دیم 2 تا 3  ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﻮده اﺳـﺖ.

 

در ﮐﺸﺖ ﮔﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن ﺑﺎﯾﺪ از زﻣﯿﻦﻫﺎي ﺣﺎﺻﻠﺨﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾـﻦ ﮔﯿـﺎه 5 تا 7  ﺳﺎل در ﯾﮏ ﻣﮑﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ. از اﯾﻦ رو ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺎزﻫـﺎي ﻏـﺬاﯾﯽ آن در اﯾـﻦ ﻣـﺪت ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ 30 تن کودهای دامی ﮐﺎﻣﻼ ﭘﻮﺳﯿﺪه در ﻓﺼﻞ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺑـﻪ زﻣﯿﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه و ﺷﺨﻢ زده ﻣﯽشود،60 تا 80 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﮐﻮد اﮐﺴـﯿﺪ ﻓﺴـﻔﺮ و 60 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن به ﺷﮑﻞ اوره اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻤﺎم ﮐﻮد ﻓﺴـﻔﺮه ﻗﺒـﻞ از ﮐﺎﺷـﺖ  وﻟﯽ ﻧﺼﻒ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮك ﯾﮏ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﮐﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ردﯾﻔـﯽ در داﺧـﻞ  ﺷﯿﺎرﻫﺎ ﻗﺮارداده و ﺑﺎ ﺧﺎك ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﭘﺲ از اﻓﺰودن ﮐﻮد داﻣﯽ و ﮐﻮدﻫﺎي ﻓﺴـﻔﺮه و ﭘﺘـﺎس در اواﯾـﻞ ﭘـﺎﺋﯿﺰ ﺑـﻪ ﻣﺰرﻋـﻪ، ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد. ﭘـﺲ از ﯾـﮏ  ﻣـﺎه در اواﺳـﻂ ﻓﺼـﻞ  ﭘﺎﺋﯿﺰ ﺷﺨﻢ ﺳﻄﺤﯽ، دﯾﺴﮏ، ﺗﺴﻄﯿﺢ و ﺟﻮي و ﭘﺸﺘﻪ (ﻓﺎرو) ﻣﺰرﻋﻪ ﺑـﺮاي ﮐﺎﺷـﺖ آﻣـﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد.

با توجه به فاصله کاشت زیاد بوته ها در سالهای اول و دوم پس از کاشت وجین علفهای هرز در 2 نوبت و در سالهای بعد یک بار ضروری است و سال سوم به بعد با پنجه غازی ضمن مبارزه با علف های هرز به پای بوته‌ها خاک دهی و عمل تهویه انجام پذیرد.

 

آفات و بیماری ها

مهم ترین آفت گل گاو زبان کرم برگ خوار است که بیشترین خسارت خود را در زمان برداشت به گیاه میزند و چون در این زمان مبارزه شیمیای صلاح نیست لازم است از مبارزه بیولوژیکی استفاده شود.

 

 

ﺑﻮﺗﻪ ﻣﯿﺮي و ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ رﯾﺸﻪ، .عامل بیماری دو قارچ  Fusarium solani، Rhizoctonia solaniدر ارتباط با این بیماری از مزارع ﮐﺸﺖ ﮔﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﺑﺎﻋﺚ ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ و ﺳﯿﺎه ﺷﺪﮔﯽ در ﻧﺎﺣﯿﻪ رﯾﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ ﻣـﯽ  ﺷـﻮد و  در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﺮگ ﮔﯿﺎه ﺑﯿﻤﺎر اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ.

 ﻧﻤﺎﺗﺪ ﻣﻮﻟﺪ ﮔﺮه رﯾﺸﻪ، عامل این بیماری.Meloidogyne jabvanicaاست.

 

 

برداشت

ﺟﺎم ﻫﺎي ﮔﻞ ﮔﺎو زﺑﺎن را ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﮔﻠﺪﻫﯽ ﮔﯿﺎه ﯾﻌﻨﯽ از اول اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ ﺧﺮداد ﻣﺎه ﺑـﺎ  دﺳﺖ ﺟﻤﻊ آوري ﻣﯽشود. هر نفر کارگر 8 ساعت کار روزانه حدود 5 تا 10 کیلو گرم گل تازه که حدود نیم تا یک کیلو گل خشک است جمع آوری می نمایند. ﺑـﺮاي ﺑـﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻧﺪام داروﯾﯽ آن را ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﺎﯾﻪ ﺑﺎ دﻣﺎي ﻣﻼﯾﻢ و در ﺳـﻄﺢ وﺳـﯿﻊ، ﺑـﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﺷﺪ ﻗﺎرچ ها و از بین رفتن گل ها خشک نمود.

در ﮔﺎوزﺑﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﻓﻘﻂ ﮔﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽ  ﺷـﻮد. در ﺳـﺎل اول ﮔﯿـﺎه ﺑـﻪ  ﺻـﻮرت رزت ﺑﻮده و از ﺳﺎل دوم ﮔﻞ ﻣﯽدهد که تا 5 الی 7 سال رشد و نمو  ﮔﯿـﺎه ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ اداﻣـﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎزده اﯾﻦ ﮔﯿﺎه در ﺳﺎل ﻫﺎي ﭼﻬﺎرم و ﭘـﻨﺠﻢ رﺷـﺪ آن اﺳـﺖ ﮐـﻪ  ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﮔﻞ را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﮔﻠﺪﻫﯽ از ﻧﯿﻤﻪ اردﯾﺒﻬﺸﺖ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗـﺎ ﺗﯿـﺮﻣﺎه اداﻣﻪ دارد. ﺑﻌﺪ از ﺷﮑﻔﺘﻪ ﺷـﺪن ﮔـﻞﻫـﺎ  ﺑﺎﯾـﺪ آﻧﻬـﺎ را ﺑﺮداﺷـﺖ ﻧﻤـﻮد ﮐـﻪ در ﻏﯿـﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻌﺪ از دو ﺗﺎ ﺳﻪ روز ﮔﻞ ﻫﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ رﯾﺰش ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ. ﮔـﻞﻫـﺎي ﺟﻤـﻊآوري ﺷﺪه را روي ﭘﺎرﭼﻪ ﺗﻤﯿﺰ رﯾﺨﺘﻪ و در ﺳﺎﯾﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد.

    ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ وﺟـﻮد ﺷـﻬﺪ زﯾـﺎد در ﮔﻞ ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﻣﻮرﭼﻪ ﻫﺎ ﺑﻮد. ﭼﻮن ﺷﻬﺪ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺟﺎذب ﻣﻮرﭼﻪ ﻫﺎ اﺳﺖ. ﮔـﻞ  ﻫـﺎي ﺗـﺎزه ﺑﻪ رﻧﮓ ارﻏﻮاﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﺷـﺮاﯾﻂ ﻣﻄﻠـﻮب ﺧﺸـﮏ ﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﻪ رﻧـﮓ ﺑﻨﻔﺶ در ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ. مناسب ترین ساعت برداشت 11 تا 17 است.

 

پس از برداشت

ﮔﻞﻫﺎي ﮔﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن را ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﺎﯾﻪ و در ﮔﺮﻣـﺎي 30 تا 35  درجه سانتیﮔـﺮاد ﺧﺸﮏ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﭘﺲ از ﯾﮏ ﯾﺎ دو روز ﺧﺸﮏ ﻣﯽ ﺷـﻮﻧﺪ و در ﮔـﻮﻧﯽﻫـﺎي ﮐﺘﺎﻧﯽ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ. بهترین روش خشک کردن استفاده از خشک‌کن کابینتی و با کمک جریان هوای گرم با حرارت 40 تا 50 درجه سانتیگراد ﺗﺎ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ رﻃﻮﺑﺖ 8 درصد است و نگهداری در پوششﻫﺎي ﭘﻠﯽ ﭘﺮوﭘﯿﻠﻦ ﺗﯿـﺮه ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﻧﺪ که داراي ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ رﻧﮓ و ﺑـﺎﻻ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧـﺪﮔﺎري  وﮐﻤﺘﺮﯾﻦ آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﺑﻮدﻧﺪ.

 

 

توجیه اقتصادی

تعداد نیروی کار لازم برای برداشت هرهکتار گل گاوزبان 30 تا 50 کارگر لازم در روز است. میزان عملکرد در شرایط آبیاری کافی حدود 3000 تا 6000 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﮔﻞ ﺗـﺎزه اﺳـﺖ که از این میزان  حدود 300 تا 600 کیلو گرم گل خشک بدست می آید. از هر هکتار زمین به طور میانگین 600 کیلو گرم به دست می آید. گل های این گیاه شهد زیادی تولید میکند و عسل مرغوبی از آن  بدست می آید.