پیج اینستاگرام گروه شرکت های مقصود

مقدمه

کانال تلگرام گروه شرکت های مقصود

پژوهشگران همواره در تلاشند تا علاوه بر حفظ رشد پایدار محصولات زراعی، هر گونه تهدیدی را که به محیط بستگی دارد، به حداقل برساند گرچه سوددهی مطلوب همیشه هدف بزرگ تحقیقات بوده و هست، با این وجود و با توجه به شتاب روزافزون تخریب محیط‌زیست رویکرد اولیه تولیدکنندگان بخش کشاورزی به تدریج از تولید حداکثر محصول در واحد سطح به سوی حفاظت از محیط‌زیست در حال دگرگونی است. لازمه‌ توفیق در چنین رویکردی پذیرش محدودیت‌های ویژه در مدیریت مزرعه از سوی کشاورزان است بنابراین ضرورت دارد که پژوهشگران ضمن فراهم ساختن اطلاعات فنی مورد نیاز تولیدکنندگان و سیاستگذاران بخش کشاورزی روش‌های دستیابی به حداکثر عملکرد ممکن را با وارد ساختن حداقل خسارت به محیط‌زیست تصریح کنند.

 محدودیت منابع تامین آب آبیاری در بسیاری از مناطق و دشت‌های کشاورزی کشور یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بخش کشاورزی است. این مسئله با توجه به بروز خشکسالی‌های پی‌در‌پی و برداشت‌های بیش از اندازه از منابع آب‌های زیرزمینی در برخی از مناطق به مرحله‌ای رسیده‌است که باید به طور جد مورد توجه مسئولین امر و دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان بخش کشاورزی قرار گیرد. آلودگی‌های محیط‌زیستی ناشی از مصرف بیش از اندازه سموم دفع آفات، و علف‌های هرز و پساب‌های کارخانجات صنعتی نیز از دیگر عوامل مشکل‌ساز در بخش کشاورزی است. بنابراین در تولید محصولات کشاورزی به کارگیری هر روشی که منجر به کاهش میزان مصرف آب آبیاری و سموم شیمیایی به ازای هر واحد از تولید محسوب شود به عبارتی کارایی مصرف این نهاده‌ها را افزایش دهد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این ارتباط یکی از روش‌های کشت که می‌تواند در کاهش مصرف آب آبیاری، سموم دفع آفات نباتی و علف‌کش‌های شیمیایی موثر باشد استفاده از تکنیک کشت نشایی محصولات زراعی و باغی است.

ضرورت و اهمیت کشت نشایی

چغندرقند یکی از محصولات زراعی است که با طول دوره رشدی در حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ روز از زمان کاشت تا برداشت محصول، به میزان قابل توجهی آب آبیاری نیاز دارد. از طرفی همزمانی نیاز به آبیاری در اوایل دوره رشد چغندرقند با اواخر دوره رشد بعضی از غلات مانند گندم و جو در بسیاری از مناطق چغندرکاری کشور اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین در مناطقی از حوزه‌های چغندر کاری کشور که محدودیت منابع تامین آب  آبیاری وجود دارد، زارعان پس از کاشت چغندرقند بهاره به ناچار اقدام به قطع آبیاری مزارع چغندرقند و هدایت آب به منزله غلات می کنند و یا اینکه خود را پس از قطع آبیاری غلات (دان‌اب) می‌کارند که در دو حالت کاهش عملکرد محصولات اجتناب‌ناپذیر است. در روش کشت نشایی چغندرقند به دلیل اینکه بخشی از طول دوره رشد محصول در خزانه و در مساحت بسیار محدودتری نسبت به کشت مستقیم بذر در مزرعه سپری می‌شود و نیاز به آبیاری در این مدت به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد، مشکل همزمانی نیاز به آبیاری مزارع غلات و چغندرقند در اول فصل تا حدود زیادی حل و در مصرف آب به طور قابل‌توجهی صرفه‌جویی می‌شود.

 

مزایای کشت نشایی پیج اینستاگرام گروه شرکت های مقصود

۱. ایجاد شرایط مناسب و فرصت کافی برای تهیه بستر کشت در بهار

۲. ۳۰تا ۴۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف سموم و دفع آفات نباتی

۳.  صرفه‌جویی در مصرف کودهای شیمیایی به ویژه نیتروژن

 .۴افزایش قدرت رقابت محصول چغندرقند با علف‌های هرز

 ۵. کمک به حفظ محیط‌زیست به دلیل کاهش مصرف سموم مختلف

 ۶ . ۳۵تا ۴۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری

 ۷. صرفه‌جویی ۵۰ درصدی در مصرف علف کش‌ها

 ۸. حذف ۱۰۰ درصدی عملیات پرهزینه تنک مزرعه

 ۹. صرفه‌جویی ۶۵ درصد در مصرف برق

 ۱۰. کاهش هزینه کارگری در تولید چغندرقند ارگانیک

 

کشت نشایی با استفاده از گلدان های کاغذی

 در کشت نشایی با استفاده از گلدان‌های کاغذی، بذر چغندرقند در داخل گلدان‌هایی از جنس کاغذ و در محیط مناسب و کنترل‌شده با تراکم بسیار بالا (در حدود ۳ هزار بوته در متر مربع) کشت و مراحل جوانه‌زنی بذر، استقرار و رشد اول گیاهچه‌های تولیدی تا حدود ۴۵ روز در خزان سپری می‌شود‌. مساحت خزانه برای تهیه نشا لازم جهت یک هکتار کشت چغندرقند در این سیستم کشت حدود ۳۰ تا ۳۵ متر مربع است.  در روش کشت مستقیم چغندرقند (کشت غیرنشایی) با توجه به پوسته ضخیمی که بذر این گیاه دارد برای جوانه‌زنی مناسب است. ایجاد سطح سبز یکنواخت در مزرعه علاوه بر خاک آب اولیه، لازم است فاصله ۴ تا ۶ روز پس از آبیاری اول، دومین آبیاری (پی‌آب) نیز انجام شود. با فرض اینکه، دور آبیاری به‌طور‌متوسط ۱۰ روز یکبار در نظر گرفته شود تا ۴۵ روز پس از کاشت مزرعه چغندرقند به چهار نوبت دیگر آبیاری نیاز دارد، در هر نوبت آبیاری، برای آبیاری یک هکتار مزرعه چغندرقند به استثنای (آب اول) ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ مترمکعب آب مورد‌نیاز است. این مقدار در آبیاری اول (خاک آب) حدودا تا دوبرابر آبیاری‌های معمول افزایش می‌یابد. بنابراین، میزان آب مورد‌نیاز برای آبیاری یک هکتار زراعت چغندرقند در طول دوره ۴۵ روزه اول پس از کاشت بذر ۵ تا ۶ هزار متر مکعب است. درحالی که در روش کشت نشایی با استفاده از گلدان کاغذی، مساحت خزانه برای تولید نشا لازم برای یک هکتار زراعت چغندرقند حدود ۳۰ تا ۳۵ متر مربع بیشتر نیست. بنابراین مصرف آب در طول اولین دوره به شدت کاهش می‌یابد و در مجموع ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ متر مکعب در هکتار در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.

 با کشت نشایی چغندرقند علاوه بر صرفه‌جویی قابل‌توجه در مصرف آب، مصرف انواع سموم شیمیایی و عناصر‌غذایی نیز به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد که این امر علاوه بر کاهش هزینه‌های تولید در حفظ محیط‌زیست و منابع آب‌های زیرزمینی و همچنین در تولید محصول سالم نیز موثر است. در سیستم کشت نشایی چغندر قند با توجه به شرایط اقلیمی و تقویم زراعی مناطق مختلف، طوری اقدام به تهیه خزانه می‌شود که پس از آخرین آبیاری غلات و آزاد شدن آب آبیاری از مزرعه غلات نشاهای چغندرقند تهیه‌شده در خزانه به مرحله ۴ تا ۶ برگی رشد خود رسیده و آماده انتقال به زمین اصلی باشند. نکته قابل‌توجه در افزایش میزان موفقیت در این روش کشت، اعمال دقت‌نظر کافی در انجام اولین آبیاری بلافاصله پس از انتقال نشا از خزانه به زمین اصلی است به طوری که لازم است در اسرع وقت پس از انتقال نشا آبیاری مزرعه انجام گیرد.

 

مراحل تهیه نشا در خزانه و انتقال آن به مزرعه در روش گلدانی

 در این بخش ابتدا مراحل تهیه و انتقال نشا، معرفی شده‌است و سپس هر کدام به اختصار و با تصاویر مربوطه، توضیح داده می‌شود. پیج اینستاگرام گروه شرکت های مقصود

۱. تهیه و آماده‌سازی بستر مناسب شامل مخلوطی از ۵۰ درصد خاک زراعی، ۵ درصد کوددامی کاملا پوسیده، ۵ درصد پرلیت، ۲۵ درصد کوکوپیت و ۱۵ درصد خاک برگ

۲. پرکردن گلدان‌ها از مخلوط خاک آماده شده و بذر کاری با ادوات مربوطه

 ۳. حفاظت، نگهداری و آبیاری نشاها در خزانه به مدت حدود ۴۵ روز

۴. تهیه زمین و آماده‌کردن مزرعه اصلی جهت انتقال نشا

۵. مصرف کودهای فسفره و پتاسه و ۳۵ درصد از کود نیتروژن بر اساس نتایج آزمون خاک قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی

 ۶. حذف بخشی از برگ‌های گیاهچه‌ها به منظور جلوگیری از تعرق زیاد قبل از انتقال نشا به مزرعه

۷.  انتقال نشان از خزانه به مزرعه و کشت آن

 ۸. انجام اولین آبیاری (خاک آب) مزرعه بلافاصله پس از کشتن نشا

۹.  نحوه آبیاری‌های بعدی طبق برنامه و روال معمول منطقه

 ۱۰.  مصرف مابقی کود سرک به طور یک‌جا قبل از انجام سوم آبیاری مزرعه

 

تهیه خاک مناسب

 جهت تهیه نشا موردنیاز، برای یک هکتار زراعت چغندرقند، به حدود دو و نیم تن مخلوط خاک نرم با دانه‌بندی کمتر از ۵ میلی‌متر نیاز است. این میزان خاک با مخلوط کردن ۵۰ درصد خاک زراعی، ۵ درصد کوددامی کاملا پوسیده ، ۵ درصد پرلیت، ۲۵ درصد کوکوپیت و ۱۵ درصد خاک‌برگ تهیه می‌شود. اجزای ذکر شده برای ترکیب‌شدن کامل با همدیگر و تهیه خاک کاملا مناسب با دانه‌بندی مناسب از غربال مناسب عبور داده‌می‌شود. (شکل 1)



شکل 1) تهییه و آماده‌سازی خاک مناسب برای پرکردن گدان‌ها و تهیه بستر بذر در خزانه

پر کردن گلدان‌ها و کشت بذر

 گلدان‌های کاغذی پس از قرار گرفتن بر روی صفحه انگشتی (شکل 2) با مخلوط خاک تهیه شده پر می‌شود(شکل 3) . رطوبت خاک برای پر کردن گلدان‌ها باید در حدود ۶۰ درصد ظرفیت زراعی باشد. رطوبت بیش از این مقدار، باعث فشردگی بستر بذر می‌شود و جوانه‌زنی با مشکل مواجه خواهد شد. خشکی بیشتر خاک نیز باعث ریزش خاک از گلدان‌ها در هنگام جابجایی می‌شود.

 با استفاده از صفحه کشویی بذر، درون هر کدام از گلدان‌ها (سوراخ‌های ایجاد‌شده با صفحه‌انگشتی) یک عدد بذر چغندرقند قرار می‌گیرد و با خاک پوشانده می‌شود.(شکل4) استفاده از صفحه کشویی برای کشت بذر در داخل گلدان‌ها، سرعت کشت بذر را چندین برابر افزایش می‌دهد.پیج اینستاگرام گروه شرکت های مقصود

 



شکل2) استفاده از صفحه انگشتی برای ایجاد سلو‌ل‌های کشت بذر در گلدان‌های کاغذی





شکل3) پرکردن گلدان‌های کاغذی با خاک بستر تهیه‌شده با ترکیب مناسب



توجه به این نکته کاملا لازم و ضروری است که بذر منوژرم مورد استفاده برای تهیه نشا باید از نظر جوانه زنی و سبز،  از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد. پس از کشت بذر،  برای پوشاندن روی بذرها از مخلوط خاک مناسبی که ترکیبی از خاک نرم زراعی، کود دامی کاملا پوسیده، خاک برگ و ماسه بادی و پرلیت است، استفاده می‌شود. مخلوط خاک مورد استفاده در این مرحله باید الک شده و بدون کلوخه باشد. پس از کشت بذر بسته‌های گلدان آماده شده در جای مناسبی به عنوان خزانه کنار هم قرار داده و به آرامی سطح آن‌ها آبیاری می‌شود.



 شکل4) استفاده از صفحه کشویی برای کشت بذر در سلول‌های ایجادشده با صفحه انگشتی

 آبیاری خزانه نشا گلدانی

 برای جلوگیری از حرکت بذرها در اولین ابیاری، روی گلدان‌های کشت‌شده در خزانه با پارچه کتانی نازک پوشانده و پس از آن اقدام به آبیاری می‌شود. لازم است در انجام آبیاری اول کاملا دقت کرد که عملیات آبیاری به آرامی و به صورت مداوم انجام گیرد تا رطوبت لازم به انتهای گلدان‌های کاغذی نفوذ کند آبیاری‌های بعدی باید به گونه‌ای انجام شود که علاوه بر تامین رطوبت لازم برای جوانه‌زنی بذرها و ادامه رشد مناسب گیاهچه‌های روییده، از گسترش بیماری‌های قارچی که در اثر روبط بیش از حد نیاز به وجود می‌آیند نیز جلوگیری شود.



ادامه دارد....

پیج اینستاگرام گروه شرکت های مقصود

کانال تلگرام گروه شرکت های مقصود